Poniżej znajdą Państwo kilka zagadnień z zakresu poligrafii, które mogą okazać się pomocne przy składaniu zamówień i projektowaniu graficznym.

1. Co to jest RGB i CMYK?

Są to systemy reprezentacji barw.

RGB to skrót od angielskich słów Red (czerwony), Green (zielony), Blue (niebieski). Dotyczy sytuacji, w których następuje mieszanie się źródeł światła, np. w monitorach.  Wartości RGB w postaci najmniejszej, czyli 0/0/0, oznaczają brak światła, czyli kolor czarny, a wartości największe, czyli 255/255/255 oznaczają kolor biały. Wszelkie inne wartości dają nam odcienie i kolory.

Natomiast CMYK to skrót od Cyan (błękitny), Magenta (purpurowy), Yellow (żółty), Black (czarny). Dotyczy sytuacji, w których następuje mieszanie się farb, tonerów, atramentów itd. Nie są one źródłami światła, a jedynie odbijają światło. W poligrafii określenie koloru następuje przez podanie wartości z zakresu 0-100 dla każdego koloru wchodzącego w skład CMYK. Wartości 0/0/0/0 oznaczają brak farby czyli kolor biały (niezadrukowany), a wartości 100/100/100/100 oznaczają maksymalne zaczernienie, wręcz niewskazane.

2. Dlaczego projekt powinien być w przestrzeni barwnej CMYK?

Monitor komputera wyświetla barwy w RGB (bo monitor emituje światło), natomiast wydruk jest w CMYK (bo kartka nie świeci sama z siebie). Tu powstaje problem, bo projektując widzimy RGB, a na wydruku otrzymujemy CMYK.
Przestrzeń barw w CMYK jest niestety uboższa niż w RGB, ale musimy to zaakceptować, bo nie ma możliwości wydrukowania ulotki "świecącym światłem".
Dlatego projektując swoją ulotkę ustawiamy w programie przestrzeń barwną CMYK, bo od razu widzieć mniej więcej to, co otrzymamy na wydruku. Program po prostu będzie emulował nam widok okrojonej przestrzeni CMYK i nie pokaże nam na ekranie RGB barw, których nie da się osiągnąć w wydruku.

Przykład tego co otrzymamy na wydruku CMYK, gdy będziemy projektować w RGB.

Projektując w przestrzeni CMYK program graficzny nigdy nie wyświetli nam na ekranie monitora takiej zieleni jak po lewej stronie (czyli kolorów nieosiągalnych w druku). Wyświetli nam zieleń po prawej. Dzięki temu mniej się zdziwimy widząc wydruk i oszczędzimy sobie uwag w stylu "a dlaczego ten kolor jest taki zgaszony?".

3. Dlaczego projekt musi mieć min. 300 dpi i co to oznacza?

300 dpi, czyli Dots Per Inch (kropek na cal) oznacza, że na każdy cal przypadnie 300 kropek, czyli np. pikseli, których powszechnie używamy mówiąc o fotografii cyfrowej czy rozdzielczości monitora. Jeśli zatem tych kropek będzie aż 300 na cal, wtedy będą one już na tyle małe, że ludzkie oko nie zauważy niedoskonałości, a jedynie piękny, ostry i wyraźny obraz.
W praktyce oznacza to tyle, że jeżeli chcemy mieć na wydruku zdjęcie np. o szerokości 10 cm, czyli ok. 4 cali (1 cal = 2,54 mm), potrzebujemy zdjęcia, które będzie miało ok. 1200 pikseli szerokości (4 cale x 300 pikseli =1200).
Albo inaczej - każde 1000 pikseli zdjęcia to ok. 8,5 cm na wydruku bez utraty jakości.

Sztuczne powiększenie zdjęcia powoduje znaczną utratę jego jakości. Tak więc ze zdjęcia o wielkości np. 800x600 pikseli ściągniętego z Internetu, nie warto drukować plakatu wielkości A3, bo efekt będzie mizerny. Oto dlaczego:

4. Jaka jest różnica pomiędzy grafiką rastrową, a wektorową? Co to oznacza, gdy drukarnia prosi np. o logotyp w wektorach?

Grafika rastrowa to plik przedstawiony za pomocą pikseli, czyli zbioru kropek. Wszystkie zdjęcia z aparatów cyfrowych czy smartfonów są właśnie grafiką rastrową. I jest to bardzo dobry sposób dla plików zdjęciowych.
Problem pojawia się, gdy opracować grafikę, którą zamierzamy dowolnie skalować bez utraty jakości. Doskonałym przykładem takiej grafiki jest logotyp. Jak zrobić plik, z którego wydrukujemy zarówno małą wizytówkę, jak i billboard o wielkości całego budynku? Wtedy z pomocą przychodzi nam grafika wektorowa. Jest to plik graficzny złożony nie z pikseli, a z kształtów matematycznych. Plik wektorowy możemy dowolnie skalować i zawsze będzie on wyglądał doskonale.

Drugim przykładem grafiki wektorowej są fonty. One też nie tracą jakości przy skalowaniu. Możemy ustawić font o wielkości 10 pkt, 150 pkt i nawet więcej. Jego krawędzie zawsze pozostaną wyraźne.

Gdy użyjemy logotypu firmy w wersji rastrowej (np. ściągniętej ze strony firmy) i go sztucznie powiększymy to niestety efekt będzie taki sam jak w przypadku zdjęcia w punkcie 3 oraz w przykładach poniżej. 

Właśnie to stanie się jeśli będziemy powiększać grafikę rastrową zamiast wektorowej.

Kolejny przykład - fonty po skalowaniu w wersji wektorowej i w wersji rastrowej.

Dlatego bardzo ważne jest, by posiadać i używać wektorowych wersji logotypów.

Tak samo ważne jest świadome wybieranie odpowiedniego oprogramowania do obróbki grafiki wektorowej i rastrowej.

Do grafiki wektorowej używamy Corel Draw®, Adobe Illustrator® itp.
Do grafiki rastrowej używamy Corel Photopaint®, Adobe Photoshop® itp.

5. Co oznacza zamiana fontów na krzywe?

Programy graficzne często umożliwiają tzw. zamianę fontów na krzywe. Oznacza to, że użyty font zostaje zamieniony na matematycznie określony kształt. Przestaje być literą, staje się obiektem. Nie można już zmienić literki "a" w literkę "b" poprzez zwykłe naciśnięcie klawisza. Po co taka kłopotliwa zamiana?

Fontów na świecie jest tysiące, o ile nie miliony. Nie sposób ich wszystkich posiadać. Poza tym są różnej jakości, często powodując różne błędy. Zdarza się, że plik który oddajemy do druku (np. PDF) poprawnie wygląda na ekranie, ale w druku fonty "sypią się", tzn. zamiast napisu pojawiają się dziwne znaki, napis znika, albo urządzenie drukujące ostrzega o błędach.

Zdarza się to raczej rzadko, ale by mieć 100-procentową pewność dobrze jest zamienić wszystkie napisy na krzywe.

Jak to zrobić? Zależy od programu. W CorelDraw® wystarczy przy eksporcie do PDF zaznaczyć w ustawieniach automatyczną opcję "zamień wszystkie teksty na krzywe".
Pakiet Adobe® też umożliwia tę opcję, ale jest trochę trudniej.

5. Co oznacza gramatura papieru?

Gramatura określa masę papieru na jednostkę powierzchni. Zwykły papier do drukarek biurowych ma gramaturę 80gr/m2, czyli arkusz tego papieru o powierzchni 1m2 będzie ważył 80 gramów.
Czym wyższa gramatura papieru, tym większa grubość i sztywność. 

Dobór gramatury ma znaczenie dla rodzaju i funkcjonalności produktu.
Niższe gramatury papieru, np. od 90 do 170g/m2 stosuje się do druku ulotek i broszur informacyjnych.
Wyższe gramatury, np. 250-350 g/m2 wykorzystujemy przy druku wizytówek, zaproszeń, teczek, okładek itp.